Balık Mezatının Deniz Kokusu

Sonbahardan bir ayı geride bırakmak hızla tüketirken günleri,  İzmir' de yazdan kalma bir hava yaşanıyor bugün.  Eylül ayı okulların açılmasının ve sonbaharın gelmesinin yanında balık avlanma mevsiminin açıldığı günlerin de müjdeci ayıdır. Bir aydır abim ile balık hali ziyareti planı yapıyoruz. Egeli bir ailenin fertleri olarak sanırım deniz ürünlerine hayır diyemiyoruz, kök nedeni de adalı genlere bağlayabiliriz diye düşünüyorum.  Bu aktivitenin en caydırıcı yönü ziyaret saati. Balık hali saat 04:00 te açılıyor ve iyi balıklar 06:30' a kadar iyice azalıyor. Bundan dolayı en önemlisi tatil günü erken kalkabilme motivasyonudur. Motivasyonun kaynağı deniz sevgisi, balık ilgisidir.

Hale vardığımızda yeni açılıyordu tezgahlar, güne başlamanın telaşı hissediliyordu. Gün henüz yeni umutların sabahına doğmamışken, balıkçı esnafının yüzünden satışa dair heyecan okunuyordu. Ferah ve temiz bir mekan olarak dikkat çekiyor hal ilk bakışta. Uygulanan yanlış yöntemler ve denetimsizlik olmasa,  yurdumun deniz insanlarında, hatta sadece biraz duyarlılık olsa ekmek parası kazandıran nimete karşı üç tarafı denizlerle çevrili ülkemin üçüncü büyük şehrine bu hal küçük gelirdi. Şimdiki durum mu, oldukça ferah, sıkışıklık hiç yok maalesef, yani balık yeterli değil. Buna rağmen halde gezerken yavru sayılabilecek balıkların tutulduğunu ve satıldığını hatta alıcısı olduğunu büyük üzüntüyle gözlemledim. Bu ekmeğine saygısı olmayan ve bindikleri dalı kesenlere karşı en doğru davranış biçimi çok ucuz da olsa, olması gerektiğinden küçük boyuttaki balıkları asla satın almamaktır. 

Balık halinin en keyifli olayı mezattır. Mezat balıkların kasayla ya da kiloyla açık artırmaya çıkarılmasıdır. Satıcı kasayı çevresindeki kalabalığın önüne atar ve fiyat söyler. Sizden bu fiyatın üzerine çıkmanızı bekler. Eğer kimse fiyat vermezse satıcının fiyatının altında fiyat sunabilirsiniz. Tabii burda iş satıcıya kalmış fiyat aşağıda olduğu için malı o an için satıştan geri çekebilir. Genelde de az yukarısı ya da altında satılır balıklar. Bu işin inceliği hali bir tur gezip fiyat araştırması yapmak, ardından mezatta almak istediğiniz kasaları belirlemek ve ona bütçenize uygun fiyat belirlemektir. Sonrası o kasayı takip etmek ve mezatta bu kasayı almaya çalışmaktır. Tabii bundan sonrası biraz zor, çünkü işin profesyonelleri balık satıcıları, restoranlar size göre çok şanslılar. Siz ancak onların bıraktığı ya da şansınızın iyi gittiği alımları yapabilirsiniz. Onlar hem işi biliyorlar, hem devamlı müşteri avantajına sahipler, hem de her balıktan her türlü para kazanabiliyorlar. Eğer onlarla mezatta rekabet etmeye kalkarsanız büyük ihtimalle pahalı balık alırsınız ya da eliniz boş dönersiniz.

Mevsimine uygun balık almayı tercih ederim. Bu dönemde zamanı olan en iyi balıklar barbun ya da tekirdir. Tabii aslında beklenen başka balıklar da var palamut gibi, maalesef balık, mevsimi de olsa yeterli çıkmayabiliyor. Yukarıda üzülerek belirttiğim sebepler bunda önemli derecede pay sahibi maalesef. Biz yukarıdaki tekir kasalarından birini not ettik, kovalayacağız. Tabii kalabalıkta istediğini takip etmek, beklemek ve sonra da kazanmak çok kolay değil. Sabır istiyor, zaman istiyor, en önemlisi de yeterince istemek gerekiyor.

Sonuçta balığımızı almayı başardık, balığımızı diyorum çünkü alana kadar onun için emek harcadık.  Hem fiyatı hem de kalitesiyle beklentilerimizi karşıladı. Bir de üzerine güzel deniz levreği bulunca dayanamadık.  Bir sonraki ziyaret içinde ön araştırmamızı yaptık, şimdiden alacağımız balıkları belirledik, lüfer şimdiden iyi bir aday olarak görünüyor.

Tam çıkarken gittikçe kalabalıklaşan alanda birinin adımla bana seslendiğini farkettim. Tanıyamadım demeye utanıyorum o an, neyse ki lafa devam ediyor, sen beni tanıyamadın ama ben seni iyi tanırım dedi. Muhsin Amca ile Sakız Teyzenin komşularının oğluymuş. Beni onlardan çıkarken görürmüş. Ben gidince Sakız Teyze üzülürmüş, tekrar geleceğim günü sorgularmış. Sayın okuyucu, konuya girdim hızlıca, tanımıyorsanız Sakız Teyzemi isminin üzerine tıklyarak tanışabilirsiniz, okuyabilirsiniz hüzünlü hikayesini. O zaman anlarsınız neden bu kadar çok sevdiğimi. Bana seslenen Deniz balıkçı teknesinde çalışıyormuş, gider gelirmiş Ege' nin öte yakasına. Gittiğinde de oturur bir kahvede çayını içermiş denizin ötesindeki memleketindeki yavuklusunu düşünerek. 

Bir gün bakmış kahveci bir yaşlının elinden tutmuş. Zor yürüyor kadıncağız, getirmiş kahveye. Oturtmuş deniz kenarına, yaşlı teyzede derin hüzün. Bakarmış Deniz gibi karşı kıyıya, ama Deniz gibi hasret dolu değil acılı bakarmış. Deniz' in nedense ilgisini çekmiş bu yaşlı teyze, tanışmak istemiş. Teyzeye ismini sorduğunda Eleni cevabını alınca sarsılmış, yoksa Niko' nun Eleni' si mi? hani bu kahvenin sahbi olan.  Eleni' nin gözleri ışıldamış Niko' sunun ismini duyunca. Sakız teyzem anlatırdı sizi özlemle diye başlayınca Eleni başlamış ağlamaya, hıçkıra hıçkıra. Niko' yu yolcu etmişler Muhsin Amcamın yanına. O günden beri siyah giyermiş Eleni, amansız hastalıkmış alıp götüren. O gittiğinden beri bakarım karşıya, niye yalnız kaldığıma içerlenir, bir an önce kavuşmak isterim Niko' ma demiş. O gün siyah elbisemi çıkarıp bembeyaz elbisemle sarılacağım ona diyerek sarılmış Deniz' e, sonu gelmeyen hıçkırıklarla.  Deniz çok etkilenmiş, yol boyunca hissetmiş acıları taa içinde, beni görünce balık halinde yaşadığı duyguları benimle paylaşmak istemiş.

Eleni deniz gözlü kızı olmasının hayalini kurarken, Sakız Teyzemden sıcak kokuyu Deniz götürmüş denizin diğer yakasına, ordan da bana sıcak anılarla dolu bir selam getirdi. Balığı ağlatmamak için koyarken bardağa bir duble, Sakız Teyzeme hüzünlenerek ben ağlıyorum balığın yerine bu akşam. Bir kahvenin kırk yıl hatırında Sakız teyzemin pamuk saçları, özledim desem de biliyorum kelimelerin yetersizliğini.