Televizyon

Ülkem hafta sonu seçime gidiyor, partilerin seçim çalışmaları son hızla devam ediyor. Açıkçası ben bloğumda siyasi yazıdan uzak duruyorum, ancak siyasetçiler meslek alanıma girince dayanamadım. Malum bugün vazgeçilmez olan bazı beyaz eşyaların tarihsel geçmişi konusunda kafalar karıştı. Yine de siyasi yazı yazma niyetinde değilim, sonuçta benim mesleğim değil, bir oy hakkım var, çocuğumun geleceği için en doğru kararı verdiğimden şüphe duymuyorum bir ebeveyn olarak. Bu yazı daha çok bilgi tazelemesi olacak, belki de ilgi alanından uzak olanlar için bilgilendirme yazısı.

Televizyonun icadı yaklaşık yüz yıl önceye dayanır. İskoç mucit Baird, ilk televizyonu bir lavabo ve bir çay tenekesiyle yapmıştır. Tüm ilk buluşlar gibi ciddiye de alınmamıştır. 1922 yılında başlayan denemeler, 1925 yılına gelindiğinde adını "Stok ey Bill" koyduğu ilk ilkel televizyonunda görüntü iletiminin başarılması ile devam etmiştir.. Burada söz açılmışken Baird için de bir kaç bilgi vermek isterim. Henüz oniki yaşında iken evinde ilk telefon santralini geliştirmiştir. Glasgow Üniversitesi' nde elektrik mühendisliği okumuştur, çok istediği silahlı kuvvetlerde çalışma başvurusu kabul edilmemiştir. Baird, televizyon çalışmalarını 1884 yılında bu konuda çalışmalara başlayan Nipkow adında Alman bir öğrencinin çalışmalarına  dayandırmıştır.

O yıllarda radyo yayıncılığına ağırlık veren  BBC ilk televizyon yayını yapan kanaldır. İlk yayın 1929 yılında yapılmıştır. İlk yayınlarda ilk kuşakta haber, ikinci kuşakta müzik yayını yapılıyordu.

Türkiye' de ilk televizyon yayını 1952 yılında İstanbul Teknik Üniversitesi' nde yapılmıştır. Dünyada popüler olan televizyon üniversiteye getirilmiş, teknik insanlar yetiştirmek için ilk televizyon atölyesi ve stüdyosu kurulmuştur. Ancak gelen ekipmanlar ve televizyon uzun bir süre çalıştırılamamıştır. 1952 yılında başarılan ilk TV yayınının yapıldığı kanal İTÜ TV olarak adlandırılmıştır. Bu televizyon kanalı yirmi yıl boyunca İstanbul halkına yayın yapmıştır. İTÜ TV yayına devam ederken,  TRT, 1964 yılında özel bir yasa ile kurulur. Kurulum aşamasında Almanya' dan teknik destek alınmıştır, ayrıca eğitim için personel Almanya' ya gönderilmiştir. 1968 yılında haftada üç gün üçer saat  olan yayın bir yıl içinde haftada dört güne çıkarılmıştır.İlk kadın haber sunucumuz Nuran Devres idi.

                      


Türkiye' de en fazla televizyon satışının 1974 yılında Kıbrıs Barış Harekatı döneminde olduğu bilinir. O yıllarda altmış yedi ekran olarak tabir edilen,  siyah beyaz yayına uygun televizyonlar evlerin en değerli eşyasıdır. Özel dolaplar içinde muhafaza edilirdi.  Evin annesi üzerine dantel örtü örterdi. Dolabın altında regülatör yer alırdı. Regülatör ve televizyonun kapanma, açılma sırasına bile dikkat edilirdi. Televizyon yayını saat 23:00 civarında İstiklal Marşı ve askeri törenle kapanırdı, ekrana " Televizyonunuzu kapatmayı unutmayın yazardı", çocuk aklım çok korkardım hemen kapatmazsam patlayacağını düşündüğümden yazı çıkar çıkmaz televizyonu kapatırdım, ta ki açılış törenine kadar kapalı kalırdı, ben de derslerimi yapıp sokakta oyun oynardım. Tüm gün televizyon karşısında oturmak yoktu o yıllarda.

Renkli televizyon denemeleri 1982 yılında başlamıştı. Halkın yoğun olarak aldığı yıllar 1984 ile 1990 arasıdır. Babam da eve 1984 yılında renkli televizyon almıştı. Ancak ilk zamanlar tüm yayınlar renkli değildi. Bazı çizgi filmler ve müzik programları renkli olurdu. Gazetelerde TV program saatleri yer alırdı, renkli olanların yanında renkli yazardı ve biz çocuklar heyecanla renkli programları beklerdik.

TRT 2, 1986 yılında yayın hayatına başladı. Artık yayınlar tamamen renkli idi. Emel Sayın rengarenk kıyafetiyle "Yağdır Mevlam Su" diyordu gözyaşlarını tutamayarak. Neden ağladığını hala anlayabilmiş değilim, o günlerden bana Emel Sayın yapmacıklığı tabiri kaldı geriye.


                      


Yurtdışında olduğuna özendiğimiz çok kanallı televizyon artık bizde de vardı. Ancak bu evin küçükleri için yeni bir sorunu beraberinde getirdi. Tek kanal varken farkında olmadığımız kanal değişimi, uzaktan kumnda henüz olmadığından evin küçüğünün parmaklarına bakıyordu. Evin babası sıkılınca ikinci kanala bakalım derdi, hop çocuklar kanal değiştirirdi, bir süre sonra da birinci kanala bakılırdı. Meslek hayatımın çıraklık yıllarında,  ustamla yeni üretilen uzaktan kumandalardan çok takmıştık bu televizyonlara. Elektroniğe başlangıç hikayem televizyon tamiri ve uzaktan kumanda montajı çıraklığından başlar benim için.

1991 yılında televizyon yayıncılığı ve bizler ilk özel televizyonla tanıştık. Televizyon yayını artık devlet tekeli olmaktan çıkıyordu. Magic Box kanalı bugünkü Star TV' nin ilk kuruluş ismiydi ve o yıllarda en ilgi çekici programı "Amerikan Güreşi" idi. Bir çok aile çatı ev arasında anten bağlantı ayarı sohbetlerini yaşadı. Evin babası çatıya çıkar anteni ayarlayarak Magic Box yayınını bulmaya çalışırdı. Anne aşağıdan bağırırdı, yayın var ama çok karıncalı, biraz daha çevir.

                       

Star TV 'yi önce diğer kanallar takip etti, ardından uydu yayıncılığı ile u anten, sepet anten ayarlamaktan kurtulduk. günümüzde her ilgiye özel onlarca hatta yüzlerce kanala ve dijital platformlara sahibiz. Televizyon tarihi yüzyıllara dayanmasa da, Türkiye' de hatırı sayılı bir geçmişe ve mihenk taşlarına sahiptir.

Televizyon kanallarından birinde eski yeşilçam filmi var, kahvemi içerken yeşilçam emekçilerini anarak, eskimeyen yapıtlardan birini izlemenin keyfini yaşıyorum.

 Not: Resimler google' dan, videolar youtube' tan alınmıştır.